Większość z nas nie ma możliwości zakupu z własnej kieszeni sprzętu elektronicznego czy samochodu. Często pojawią się niespodziewane wydatki: zepsuje nam się pralka lub chcemy zakupić dla dziecka nowy komputer do nauki. Wówczas uzupełniamy domowy budżet o dodatkowe środki, korzystając z kredytu lub pożyczki. Warto jednak wiedzieć, jakie rodzaje kredytu mamy do wyboru i co one w praktyce oznaczają dla naszego portfela.
1. Kredyt bankowy a pożyczka – czy to oznacza to samo?
Pojęcie kredytu i pożyczki używane jest przez wielu ludzi zamiennie. Jednak trzeba zdawać sobie sprawę, że tak naprawdę są to dwie różne drogi do uzyskania dodatkowej gotówki. Dlaczego? Przede wszystkim kredytu mogą udzielać tylko banki lub SKOK-i, co definiuje Prawo bankowe. W przypadku pożyczki zastosowanie mają przepisy Kodeksu cywilnego. Kredyt musi zawsze wiązać się z zawarciem umowy kredytowej, w której określona jest kwota i czas kredytowania oraz znajduje się informacja o tym, jaki jest to rodzaj kredytu. Kredyt jest odpłatny, a to oznacza, że za jego udzielenie bank pobiera odsetki i prowizję. Umowa kredytowa musi być także zawarta w formie pisemnej.
Natomiast w przypadku pożyczki sytuacja wygląda już inaczej. Może jej udzielić każdy – niezależnie od tego, czy jest osobą fizyczną, czy prawną. Pożyczka może być nieodpłatna. To pożyczkodawca ustala, czy i w jakiej wysokości pobiera odsetki lub prowizję. Umowa pożyczki jest wymagana dopiero wtedy, gdy wartość transakcji przekroczy 1 000 zł. W umowie nie musi być także podana informacja, jaki jest rodzaj pożyczki, a więc na jaki cel ma zostać przeznaczona. Ze względu na to mamy do czynienia z tak różnymi ofertami pożyczek na rynku, które różnią się od kredytów znacząco np. wysokością RRSO. Łatwiej jest także starać się o pożyczkę, niż kredyt, co nierzadko prowadzi do spirali zadłużenia, ponieważ zaciągamy kolejne pożyczki, a nasze przychody nie pozwalają nam na pokrycie każdego zobowiązania. Dlatego warto dwa razy zastanowić się, zanim zaciągnie się kolejną pożyczkę np. na spłatę zobowiązań, ponieważ jest to pierwszy krok do wpadnięcia w kłopoty finansowe.
2. Rodzaje kredytów bankowych dla klientów indywidualnych
Ofert kredytowych dla klientów indywidualnych jest sporo, ale można je podzielić na trzy podstawowe rodzaje: kredyty konsumpcyjne, hipoteczne i konsolidacyjne.
- Kredyt konsumpcyjny: może być udzielany na dowolny cel, który nie jest związany z prowadzaniem działalności gospodarczej. Najczęściej korzystamy z niego, aby zakupić sprzęt gospodarstwa domowego, elektroniczny lub sfinansować remont mieszkania. Może być wypłacany na konto lub w formie gotówkowej – w kasie banku.
Kredyty konsumpcyjne są różne np.:
- kredyt gotówkowy, który nie wymaga specjalnych zabezpieczeń oraz można go przeznaczyć na dowolny cel bez potrzeby dokumentowania zakupu;
- kredyt w rachunku bieżącym, czyli dodatkowe środki uruchamiane w ramach konta osobistego na dowolny cel. Jego maksymalna wysokość jest uzależniona od wpływów na konto i historii kredytowej;
- karta kredytowa, środki w formie limitu kredytowego dostępne na osobnym koncie w formie karty, służące głównie do transakcji bezgotówkowych;
- kredyt samochodowy, przeznaczony wyłącznie na zakup samochodu i wymagający udokumentowania zakupu;
- kredyt ratalny, z którego ofertami spotykamy się często w dużych sieciach handlowych oferujących np. sprzęt RTV i AGD, gdzie możemy dokonać zakupu na raty za pośrednictwem banku, ale złożenie wniosku leży najczęściej po stronie pracownika sieci handlowej.
- Kredyt hipoteczny: jest zaciągany na określony cel mieszkaniowy, a więc na zakup mieszkania, działki budowlanej lub domu – na długi okres (z reguły 20, 30 lat) i dużą kwotę. Jego uzyskanie wymaga wysokiej zdolności kredytowej, wkładu własnego, złożenia szeregu dokumentów potwierdzających sytuację finansową oraz zabezpieczenia w postaci wpisu hipoteki na rzecz banku do księgi wieczystej przedmiotowej nieruchomości.
- Kredyt konsolidacyjny: przeznaczony wyłącznie do spłaty w całości innych zobowiązań np. pożyczek, kredytów konsumpcyjnych, ratalnych lub zadłużeń na karcie kredytowej. Służy on scaleniu wszystkich zobowiązań w jedno i wiąże się z wydłużeniem okresu kredytowania oraz obniżeniem raty. Decydują się na niego osoby, dla których spłata wielu kredytów jest zbyt dużym obciążeniem. Często także, w jego ramach, oferuje się dodatkową gotówkę na dowolny cel, jednak powiększanie wysokości kredytu może być niebezpieczne i w przyszłości powodować narastanie kłopotów finansowych.
3. Rodzaje kredytów bankowych dla firm
Innym rodzajem kredytów są kredyty udzielane firmom na finansowanie bieżącej działalności lub inwestycje. Należą do nich:
- Kredyt dla nowych firm: można starać się o niego już od pierwszych dni działalności np. na zakup środków trwałych lub wyposażenie biura. O tym, czy wymagane jest i w jakie formie zabezpieczenie decydują banki i takie sprawy rozpatrywane są indywidualnie.
- Kredyt obrotowy: służy finansowaniu bieżącej działalności i korzysta się z niego, aby zachować płynność finansową. Może być odnawialny i nieodnawialny oraz oferowany jako kredyt w rachunku bieżącym (w formie limitu debetowego, z którego można skorzystać w dowolnym momencie), kredyt rewolwingowy (czyli uruchamiany wielokrotnie po spłacie do wysokości ustalonego limitu) czy kredyt płatniczy (krótkoterminowy np. do 30 dni na opłacenie konkretnego celu).
- Kredyt inwestycyjny: to kredyt celowy, czyli przeznaczony na konkretny cel inwestycyjny np. na zakup maszyn, udziałów etc. Można go pozyskać w dużej kwocie i na długi okres. Wiąże się z przedłożeniem wielu dokumentów związanych z inwestycją, nierzadko też wkładu własnego w wysokości X % inwestycji.
- Kredyt pomostowy: służy czasowemu finansowaniu realizacji przedsięwzięcia inwestycyjnego do momentu otrzymania np. środków z dotacji unijnej lub kredytu konsorcjalnego. Udziela się go maksymalnie do wysokości dotacji i zazwyczaj wymaga dodatkowego zabezpieczenia.
- Kredyt konsorcjalny: jest udzielany przez minimum dwa banki przy bardzo dużych inwestycjach.
4. Od czego może zależeć jeszcze rodzaj kredytu?
Kredyty dzieli się także ze względu na inne wskaźniki. Do najpopularniejszych należą: okres kredytowania (krótko- średnio- i długoterminowe), walutę, kwotę dostępną do wypłaty (odnawialne i nieodnawialne) czy przedmiot umowy (konsumpcyjne i mieszkaniowe).
5. Jak działa karta kredytowa i czy jest potrzebna?
Karta kredytowa to wygodne rozwiązanie dla osób posiadających stałe i niemałe wpływy na konto. Zasada działania karty jest prosta – bank nie naliczy odsetek dopóki użytkownik z nich nie skorzysta lub nie przekroczy terminu spłaty. W związku z tym, chcąc korzystać z dodatkowych środków „za darmo”, musimy pilnować, aby wpłacić zaległość na czas i pamiętać także o tym, że karta kredytowa służy przede wszystkim do obsługi bezgotówkowej. Większość z banków zastrzega, że tylko takie nie podlegają oprocentowaniu na ustalonych warunkach. Posiadając kartę, możemy także czasami korzystać z dodatkowych promocji bankowych, ale to już zależy od jej rodzaju oraz oferty danego banku.
Nie czekaj aż dług urośnie. Pokonajmy go razem.
